Hoe zorgt u voor ethisch gedrag in uw organisatie?

Van het dieselschandaal van Volkswagen tot de bedrieglijke verkooppraktijken van Wells Fargo en de privacyschendingen van Facebook: onethisch gedrag is schadelijk voor de reputatie en het vertrouwen in een organisatie. Het kan de reputatie van uw bedrijf zelfs volledig ruïneren, de moraal van werknemers schaden en leiden tot boetes en andere kosten.

En dan hebben we het nog niet eens over het verlies van vertrouwen in een onderneming en daarmee vaak ook het vertrouwen in het bedrijfsleven in het algemeen. Desondanks zijn bedrijfsschandalen een terugkerende realiteit. Alleen focussen op verantwoordelijkheid en ethisch gedrag bij individuele medewerkers lijkt niet te werken, maar gelukkig zijn er betere manieren.

[bctt tweet=”Onethisch gedrag is schadelijk voor de reputatie en het vertrouwen in een organisatie. Op welke manieren stimuleert u ethisch gedrag op de werkvloer?” username=”Grouve”]

Vier pijlers van een ethische bedrijfscultuur

Het creëren van een ethische bedrijfscultuur vereist vier kritische eigenschappen:

1. Zorg voor een duidelijke missie

De strategie en werkwijze van de organisatie moet duidelijk verankerd zijn in helder omschreven principes die op grote schaal kunnen worden gedeeld en toegepast. Een goede missie kan helpen dit te bereiken. De missie moet simpel, kort, uitvoerbaar en emotioneel aanspreken. Hij moet bij medewerkers ‘blijven hangen’. Vandaag de dag zijn de meeste missies te lang om te onthouden, te voor de hand liggend of juist te ver weg van de dagelijkse praktijk om werknemers zinvol te leiden.

[bctt tweet=”De missie van een organisatie moet bij medewerkers ‘blijven hangen’. Vandaag de dag zijn de meeste missies te lang om te onthouden, te voor de hand liggend of juist te ver weg van de dagelijkse praktijk om werknemers zinvol te leiden.” username=”Grouve”]

Bovendien is de missie meer dan een stukje tekst op papier. Het onderbouwt niet alleen de strategie, maar bepaalt ook het beleid rond de werving en het ontslag van personeel, marketing en operations. De ethische principes worden op die manier diep ingebed in de hele organisatie.

[bctt tweet=”Het creëren van een ethische bedrijfscultuur vereist vier kritische eigenschappen: Ontdek de vier pijlers van een ethische bedrijfscultuur.” username=”Grouve”]

2. Maak ethiek top-of-mind

De meeste mensen hebben weinig moeite om van nature te weten wat goed of fout is. Toch wordt het nemen van een beslissing een stuk lastiger als ethische overwegingen daarbij niet top-of-mind zijn. Onethisch gedrag kan worden verminderd in een bedrijfscultuur waarin de ethiek top-of-mind is.

Een voorbeeld: bij een openstaande vacature weet u namelijk best wel dat het eigenlijk fout is om mensen voor niets te laten solliciteren, omdat u al van tevoren weet dat u een vriend, familielid of andere bekende de baan gaat geven om hem of haar te helpen. Als iemand u erop zou wijzen dat u de kansen van andere mensen schaadt, dan zou u nog wel een tweede keer nadenken of u de baan aan een bekende geeft.

3. Kijk verder dan financiële beloningen

Over het algemeen doen medewerkers waar ze voor worden betaald of beloond. Het geven van bonussen of beloningen voor ethische resultaten is daarmee een voor de hand liggende oplossing voor het voorkomen van onethisch gedrag. Mensen simpelweg betalen voor ethisch handelen is echter niet altijd de meest effectieve oplossing. Naast het verdienen van een inkomen, vinden medewerkers het namelijk ook belangrijk om het gevoel te hebben zinvol werk te doen, een positieve impact te hebben en gerespecteerd of gewaardeerd te worden voor hun inspanningen.

In een experiment bleek dat ziekenhuismedewerkers de juiste procedure voor het wassen van de handen beter volgden zodra er een bord boven de gootsteen hing dat hen herinnerde aan de gevolgen voor anderen: “Handhygiëne voorkomt dat patiënten ziektes oplopen”, vergeleken met een herinnering aan persoonlijke consequenties. Leiders en managers onderschatten vaak het belang van niet-financiële prikkels.

Kortom, maken uw werknemers het leven van mensen op een of andere manier significant beter? Wanneer u hen en collega’s dat laat weten, stimuleert dat toekomstig ethisch gedrag. Het kan zelfs de prestaties verbeteren omdat men ethisch gemotiveerd is.

TIP: Focus op wat medewerkers denken, niet wat ze doen

4. Culturele normen bepalen het gedrag

De meeste leiders weten dat goed voorbeeld goed doet volgen, ook op ethisch vlak. Op de werkvloer staan leiders vaak verder af van de medewerkers. Wanneer mensen op de werkvloer omringd zijn door anderen die wel onethisch gedrag vertonen, zullen collega’s eerder geneigd zijn dit ook te doen. Andersom werkt dit ook. Mensen kijken naar het gedrag van anderen.

Een goed voorbeeld is een experiment van de belastingdienst op wanbetalers in het Verenigd Koninkrijk. Men stuurde 13 verschillende versies van betalingsherinneringen naar mensen die te laat waren met het betalen van hun belastingen. Daarbij werd in brieven afwisselend gewezen op morele principes, hoe eenvoudig het was om te betalen of het benadrukken van boetes bij niet betalen. Maar de meest effectieve brief? Dat was de brief waarin het gedrag van de ontvanger met dat van andere burgers werd vergeleken: “Wist u dat negen op de tien mensen in het VK hun belastingen op tijd betalen? U bevindt zich momenteel in de kleine minderheid van mensen die ons nog niet betaald hebben.”

Als leider kunt u dit effect gebruiken door de goede dingen die mensen doen te benadrukken. Focus daarbij op de mensen die de missie in de praktijk brengen of een voorbeeldfunctie hebben. Andere medewerkers zullen zich aan hen gaan spiegelen.

[bctt tweet=”Als leider kunt de goede dingen die mensen doen te benadrukken. Focus daarbij op de mensen die de missie in de praktijk brengen of een voorbeeldfunctie hebben. Andere medewerkers zullen zich aan hen gaan spiegelen.” username=”Grouve”]

Ethische bedrijfscultuur in de praktijk toepassen

Bron: Pixabay

De manier waarop leiders een ethische bedrijfscultuur realiseren, verschilt per organisatie. Wel staat overal centraal dat bij het creëren van een dergelijke cultuur de ethische principes top-of-mind zijn bij alles wat medewerkers doen, goed gedrag beloond wordt en ethisch gedrag onderdeel is van de dagelijkse routine.

Waarden en ethiek in het sollicitatiegesprek

De eerste indruk is een krachtig middel. Veel nieuwe werknemers maken tijdens het sollicitatiegesprek voor het eerst kennis met de kernwaarden van een organisatie. Hoewel sollicitatiegesprekken uiteraard vooral bedoeld zijn om de beste kandidaat te vinden, kunt u het ook zien als het begin van het overbrengen van de ethische bedrijfscultuur op een nieuwe medewerker. Het is daarom goed om interviewvragen te stellen rond de kernwaarden van uw organisatie, zoals het vooropstellen van de behoefte van de klant. U vertelt een kandidaat over deze kernwaarde en stelt hen vervolgens de vraag: “Vertel eens over wanneer u een onvervulde behoefte van een klant blootlegde en deze kon vervullen?”.

Het gaat bij deze vraag niet zozeer om het antwoord dat de kandidaat geeft en of hij of zij respectvol met klanten omgaat. Met deze vraag benadrukt u de waarden van uw organisatie al in het sollicitatiegesprek. Het is onderdeel van een breder systeem dat de aandacht op ethiek vestigt.

Ethiek in evaluaties en functioneringsgesprekken

Door ethiek in evaluaties te verweven en goed gedrag aan te moedigen, benadrukt u het belang ervan voor de organisatie. Bij Johnson & Johnson is elke evaluatie van een leidinggevende gebouwd op de vier componenten van het beroemde credo van het bedrijf: betrokkenheid met klanten, medewerkers, de samenleving en belanghebbenden. Men beoordeelt leiders en medewerkers op items zoals “voedt betrokkenheid bij ons credo”, of “confronteert mensen die onethisch handelen of op de grens daarvan” en “vestigt een omgeving waarin integriteit de norm is.”

Beloning

Een financiële beloning afstemmen op een ethisch resultaat lijkt misschien eenvoudig, maar is in de praktijk lastig. Een duidelijke missie kan hier ondersteuning bieden. Leiders kunnen ethische acties ook belonen door werknemers de positieve impact van hun werk op anderen te laten zien. Het publiekelijk erkennen van hun acties en goede daden in presentaties en publicaties werkt goed en motiveert mensen. De kans is groot dat dergelijk ethisch gedrag ook doorwerkt op andere collega’s.

TIP: Hoe verliest u waardevolle werknemers?

Conclusie

Geen enkel bedrijf zal ooit perfect zijn, net zoals geen mens perfect zal zijn. Organisaties zouden wel altijd moeten streven naar het ontwerpen van een systeem dat ethisch handelen zo eenvoudig mogelijk maakt en stimuleert. Houd de kernwaarden van de organisatie altijd in het achterhoofd. Beloon ethisch gedrag door het geven van een financiële beloning, maar vooral ook door medewerkers te laten zien dat hun ethisch handelen echt een positief verschil maakt in het leven van klanten of andere medewerkers.

[bctt tweet=”Beloon ethisch gedrag door het geven van een financiële beloning, maar vooral ook door medewerkers te laten zien dat hun ethisch handelen echt een positief verschil maakt in het leven van klanten of andere medewerkers.” username=”Grouve”]

Wellicht ook interessant voor je: